Tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống là những hủ tục hiện vẫn còn tồn tại, nhất là ở vũng đồng bào dân tộc thiểu số. Thực trạng này đã và đang là một trở ngại đối với sự phát triển kinh tế - xã hội bền vững, sự tiến bộ của xã hội. Tảo hôn và hôn nhân cận huyết thống không chỉ là vi phạm pháp luật mà còn để lại nhiều hệ luỵ đối với cá nhân, gia đình và xã hội, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng chất lượng dân số.

Ông Giàng Seo Sú- phó Chủ tịch UBND xã - trưởng BCĐ phòng chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống    chủ trì buổi sinh hoạt Mô hình điểm “ Nói không với tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống”

Lùng Cải là một xã đặc biệt khó khăn của huyện Bắc Hà, cách trung tâm huyện 22km, dân số 3.088 người, 100% là đồng bào dân tộc thiểu số, dân cư phân bổ không đồng đều, phong tục, tập quán còn lạc hậu như lấy vợ lấy chồng sớm, sinh con tuổi vị thành niên. Trong năm 2023 số trẻ sinh là 82 trẻ, trong đó số trẻ là con thứ ba trở lên 10 trẻ chiếm tỷ lệ 12,2%; số trẻ sinh ra là con phụ nữ dưới 20 tuổi là 37 trẻ chiểm 45%, số trẻ sinh là con phụ nữ dưới 18 tuổi là 15 trẻ chiếm 18%. Là một trong những xã có tỷ lệ trẻ sinh ra là con phụ nữ dưới 20, dưới 18 tuổi cao nhất của huyện Bắc Hà, trong năm có 01 trường hợp tảo hôn trên địa bàn xã.

Để triển khai công tác phòng chống tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống, giảm thiểu tình trạng phụ nữ sinh con dưới 18 tuổi sinh con. Ngày 11/11/2022 UBND xã Lùng Cải đã ban hành Quyết định số 71/QĐ-UBND về Quy chế hoạt động tổ tư vấn xây dựng mô hình điểm “Nói không với tảo hôn, hôn nhân cận huyết thống”  giai đoạn 2022-2025 với 35 thành viên là những người có uy tín, có tiếng nói, có chức trách trong xã, trong thôn duy trì sinh hoạt CLB 01 lần/ tháng nội dung trong các buổi sinh hoạt đánh giá công tác tuyên truyền, vận động tại cộng đồng, báo cáo số người tảo hôn, sinh con trước 18 tuổi tại địa bàn, cùng thảo luận đưa ra các giải pháp nhằm mục đích tuyên truyền cho người dân trên địa bàn nâng cao nhận thức và ý thức chấp hành Luật Hôn nhân và Gia đình, góp phần giảm tình trạng tảo hôn và hôn nhân cận huyệt thống, giảm tình trạng phụ nữ DTTS dưới 18 tuổi sinh con trên địa bàn xã.

Mô hình điểm “Nói không với tảo hôn, hôn nhân cận huyết thông” đã triển khai hơn 1 năm, bước đầu cho thấy việc thực hiện có hiệu quả. Năm 2022 không có trường hợp nào hôn nhân cận huyết thống, có 02 trường hợp tảo hôn; năm 2023 01 trường hợp tảo hôn, giảm 01 trường hợp so với năm trước đạt kế hoạch giao; 3 tháng đầu năm 2024 không có tình trang tảo hôn trên địa bàn xã Lùng Cải. Tuy nhiên tỷ lệ trẻ sinh ra là con phụ nữ dưới 20, dưới 18 tuổi cao. Trong thời gian tới để triển khai tốt các hoạt động phòng chống tảo hôn và hôn nhân cận huyệt thống, giảm tình trạng phụ nữ DTTS dưới 18 tuổi sinh con trên địa bàn xã. Tổ tư vấn Mô hình điểm “Nói không với tảo hôn, hôn nhân cận huyết thông” tại xã tiếp tục phát huy tốt vai trò của các tư vấn viên là già làng, trưởng bản, những người có uy tín trong cộng đồng, trong dòng họ. Đổi mới phương pháp, cách thức truyền thông phù hợp với tập quán văn hóa của đồng bào dân tộc thiểu số. Với sự vào cuộc của các cấp ủy đảng, chính quyền, đoàn thể và sự hưởng ứng của nhân dân hy vọng trong thời gian tới từng bước xóa bỏ nạn tảo hôn, không còn hôn nhân cận huyết thống, giảm phụ nữ DTTS dưới 18 tuổi sinh con tại xã.